Je hoort het steeds vaker; in de grote luchtvaart wordt de dikke tas met boeken voor de piloten vervangen door een iPad met daarop alle informatie voor de piloten.
Dat is niet alleen voor piloten op de grote luchtvaart, ook voor mooiweer-piloten zoals ik zijn er pakketten die je helpen met vluchtvoorbereiding en met het navigeren in de lucht.

Ik gebruik tot nu toe altijd Air Nav Pro, tot volle tevredenheid. Toen ik een digitaal abonnement op de Jeppesen nam kreeg ik ook toegang tot een applicatie van Jeppesen die zowel op de PC als op de iPad te gebruiken is. Niet lang daarna kwam Jeppesen uit met een speciale app voor VFR piloten en die mag je een maand gratis testen. Het leek me leuk om dat pakket te testen tijdens onze Frankrijk vakantie.
Toen we eenmaal in Frankrijk waren vroeg ik me af of er misschien nog meer vliegpakketten zijn. Ik heb die vraag gesteld in een Facebook groep en daar kwamen nog twee suggesties naar boven: SkyDemon en EasyVFR.

Tijdens de vakantie heb ik uiteindelijk gekeken naar de volgende pakketten:

• Air Nav Pro
• JeppFD
• JeppFD VFR
• EasyVFR
• SkyDemon

Ik ben gevallen voor SkyDemon, die blinkt vooral uit bij de vluchtvoorbereiding. Alle informatie die je voor een vlucht nodig hebt is snel en duidelijk terug te vinden – informatie over weer, NOTAMs, approach, departure, frequenties onderweg en restricties in het luchtruim.

Hieronder volgen mijn bevindingen van de verschillende pakketten.
Ik wil wel even duidelijk stellen: dit is mijn mening op basis van een niet-volledig onderzoek.
Klik op bijgaande screenshots voor een grotere versie.

Air Nav Pro
Air Nav Pro is het pakket waar ik al jaren mee vlieg. Als je de app hebt aangeschaft uit de App Store en opstart, dan zie je alle velden en control zones en dergelijke, maar geen kaart op de achtergrond. Kaarten moet je los aanschaffen, je kunt kiezen uit gratis kaarten, of uit scans van de officiële vliegkaarten die je dan elk jaar weer moet aanschaffen voor de laatste versie.

Ik schaf elk jaar de officiële kaart aan van Nederland; als ik naar het buitenland vlieg, dan koop ik ook de officiële kaart van dat land.

Vluchtvoorbereiding
Je kunt vrij eenvoudig een route creëren: zet de route in edit mode, tik op een plek en maak er een waypoint van. Je krijgt keurig te zien hoe lang benen zijn, en hoe lang je erover doet (als je vliegtuigeigenschappen en wind hebt ingevuld). Wil je een extra waypoint: hou de vinger op de lijn van je route en sleep. Makkelijk.
Je kunt ook METARs projecteren op het scherm (als je netwerk hebt). Tik op een veld met meteo, en je ziet netjes de gedecodeerde METAR en TAF.
Tegenwoordig kun je tegen betaling ook NOTAMs op het scherm projecteren. Het is niet echt simpel om uit te vinden hoe je die NOTAMs kunt betalen, en het gebruik is niet echt handig. Er verschijnen grote rode cirkels op de kaart, door erop te tikken krijg je NOTAM info. Die rode cirkels verstoren het beeld heel erg en maken de app erg traag. Niet echt handig.
Visual Approach Charts (VACs) zitten niet in dit pakket.

Je kunt ook Weight&Balance doen met dit pakket als je alle gegevens van het vliegtuig ingevoerd hebt.

Navigeren
Tijdens het vliegen is het net alsof je tegen een papieren kaart kijkt met wat extra info. Als je gewend bent met papieren kaarten te vliegen, dan kun je hier ook mee vliegen.
Er zijn geen VACs, dus eenmaal bij een veld aangekomen zul je op de ouderwetse manier je weg moeten zien te vinden – naar buiten kijken (maar dat moet je natuurlijk altijd).

In het pakket zit een aantal leuke features zoals het weergeven van een landschaphoogteprofiel en een aantal navigatieinstrumenten. Al die extra features kosten nogal wat CPU power en gaan dus ten koste van je batterij – erger nog – op een warme dag kan je iPad oververhit raken en zichzelf uitschakelen. Ik heb het een keer meegemaakt, sindsdien gebruik ik al die features niet meer en hou ik het scherm enigszins gedimd – dat scheelt een hoop warmteproductie. Met deze maatregelen is mijn iPad niet meer oververhit geraakt, zelfs bij temperaturen van boven de 30 graden in de cockpit.

Het pakket houdt ook een logboek voor je bij, het herkent automatisch je vluchten en houdt de gevlogen route bij. Hiermee maak ik altijd de kaartjes met de vliegroute voor mijn website.
Helaas gaat de detectie niet altijd goed, met name als je de app opstart – soms krijg je de vraag of je nog met een route bezig bent of niet; wat je ook antwoordt, je laatste vlucht wordt soms voorzien van extra waypoints die ik er dan later met de hand weer uit haal.

JeppFD
Als je een digitaal abonnement neemt op de Jeppesen Terminal Charts (de app JeppTC), dan krijg je ook toegang tot het pakket FlightDeck.
Jeppesen FlightDeck lijkt begonnen als een desktop applicatie voor vluchtvoorbereiding, en is er later een app van gemaakt. Het voelt niet echt soepel aan, en bij in- en uitzoomen wordt het scherm bij bepaalde zoom levels echt een zooitje, allerlei teksten worden onleesbaar over elkaar heen geprojecteerd.

Vluchtvoorbereiding
Je maakt een route door start- en eindveld op te geven. Op de kaart krijg je een lijn, door je vinger op de lijn te zetten en te slepen kun je waypoints invoegen.
Jeppesen FlightDeck krijg je met VACs van alle velden van alle landen waar je een abonnement voor hebt afgesloten. Door in de linker menubalk te klikken op het vliegtuigsymbooltje krijg je kaartjes te zien van de vliegvelden die je aangegeven hebt. Het zijn exact dezelfde kaartjes als de papieren Jeppesen.

Je kunt METARs en TAFs bekijken door je vinger op een veld met meteo te houden en dan in het menu dat verschijnt de weerinformatie kiezen. De informatie wordt al dan niet gedecodeerd via een instelling.
NOTAMs heb ik in dit pakket niet kunnen vinden.

Navigeren
Als je de juiste opties aanzet (dat was even zoeken want die opties zitten niet in het pakket zelf maar bij algemene instellingen van je iPad), dan kun je je vliegtuig op de kaart zien waar je bent. Het is verder vrij spartaans, geen spannende extra’s op je scherm. Je ziet de contouren van water en land, en met kleur wordt de hoogte van het land aangegeven. Verder zie je op het scherm niks, geen wegen, geen steden. Wel uiteraard alle gebieden waar je als piloot iets van wilt weten zoals vliegvelden, control areas en restricted areas.

Omdat alle velden geladen zijn in het pakket kun je overal de informatie over velden bekijken. Als je zonder internetverbinding in de lucht besluit uit te wijken naar een veld, heb je toch altijd de informatie bij je.
Alleen kijk uit bij het bijwerken van de kaartjes. Als het pakket aangeeft dat er nieuwe kaarten beschikbaar zijn, en je tikt op de verversoptie, dan kun je het pakket daarna niet meer gebruiken tot de update volledig uitgevoerd is. Het overkwam me in een Franse hotelkamer met slechte WiFi – het pakket was volledig onbruikbaar totdat uren later de update eindelijk klaar was.

JeppFD VFR
Dit is een nieuwe applicatie van Jeppesen en het gaf me gelijk een Wow gevoel. Het is een echte mobiele applicatie, ziet er strak uit en voelt lekker aan. Het is wel duidelijk een eerste versie want het mist nog wel wat opties voor de VFR piloot.

Na de installatie van het pakket moet je informatie downloaden van de landen waar je een abonnement voor hebt. Je krijgt, net als bij JeppFD, de informatie van alle vliegvelden in de app beschikbaar, alles is dus ook offline beschikbaar.

Vluchtvoorbereiding
Je maakt een route door begin- en eindpunt van je vlucht aan te geven. Net als bij de voorgaande pakketten zet je vinger op de lijn die dan getrokken wordt, en kunt slepen om zo waypoints in je route op te nemen.
Op het moment van testen zaten nog geen METAR’s in het pakket, ondertussen wel.
NOTAM’s zijn (nog?) niet beschikbaar.
Op het scherm vind je een tab navlog, dat toont gegevens over de benen die je van plan bent te gaan vliegen.

Navigeren
Ik heb uiteindelijk niet gevlogen met dit pakket omdat mijn iPad steeds in sleep mode ging; achteraf blijkt dit een optie te zijn die je uit kunt schakelen, alleen zit die optie niet in het pakket zelf maar in de instellingen app van de iPad. Daar had ik het niet verwacht.

Wat mij ongelofelijk aanspreekt is dat de approach en taxi kaartjes volledig in de kaart geïntegreerd zijn. Ben je uitgezoomd dan zie je bijvoorbeeld de velden en de control zones; zoom je in op een veld dan krijg je de VAC volledig in de kaart geïntegreerd, en zoom je nog verder in dan krijg je de taxibanen, exits, parkeerplekken en dergelijke te zien. Dit is zoals ik het graag wil zien! Bij SkyDemon kun je ook VACs integreren in de kaart, maar wat er in feite gebeurt is dat een VAC kaartje over de gewone kaart heen geprojecteerd wordt – alsof je het hele blaadje op de kaart gelegd hebt. In dit pakket ziet het er prachtig uit, approach en taxi kaartjes volledig in de grote kaart geïntegreerd.

Ik ga deze app zeker in de gaten houden; als de functionaliteit uitgebreid wordt zou dit wel eens mijn eerste keus kunnen worden.

EasyVFR
De app EasyVFR komt in uit de koker van PocketFMS en staat er onder andere om bekend dat het op vele platformen werkt. Na installatie moet je nog wat databases downloaden en dan kun je aan de slag.
De manier van werken van EasyVFR is anders dan die van de andere geteste pakketten. Ik vond het niet erg intuïtief, het kostte enige moeite om bijvoorbeeld een route te maken en de informatie over vliegvelden te zoeken. Om een route te maken zoek je op de kaart naar je begin- en eindpunt. Dat vond ik al lastig, ik zou liever een zoekfunctie ofzo zien (als die er is, dan heb ik hem niet kunnen vinden) zodat ik gewoon in kan tikken dat ik van EHHV naar EHTX wil.
Op het hoofdscherm heb je een aantal tabbladen, bijvoorbeeld tabblad EFB – Electronic Flight Bag, daar vind je onder andere informatie over de vliegvelden. Verder heb je tabs voor NOTAMs, weer en vliegplan.
Wat ik erg handig vond is dat je rechtsboven in beeld kan projecteren welke gebieden op welke hoogte zitten, en wie je moet oproepen om er doorheen te vliegen.

Ik ben een paar keer begonnen te spelen met dit pakket, maar het kostte me te veel moeite om dingen te vinden en te snappen – het is rommelig niet intuïtief zoals ik al eerder zei. Ook qua snelheid valt het wat tegen, het voelt langzaam en schokkerig aan.

Ik heb het verder niet uitgebreid getest, mede omdat ik SkyDemon op een eerder moment getest heb en mij dat veel beter beviel.

SkyDemon
Je hebt al kunnen lezen dat SkyDemon mijn hart gestolen heeft.
Ook bij deze app moet je, nadat je dat app geïnstalleerd hebt, kaarten en informatie van landen downloaden die je wilt hebben. Niet alle vliegveldkaarten worden op de iPad gezet, als je een vlucht voorbereidt moet je aangeven van welke velden je de informatie wilt downloaden.

Vluchtvoorbereiding
Je maakt een route aan door op de Create Route knop te tikken. Je kunt dan je begin- en eindpunt opgeven, hetzij met de identifier, hetzij met een plaatsnaam. Als de route eenmaal op de kaart staat kun je met je vinger de lijn vastpakken en verslepen, daardoor krijg je extra waypoints (net als bij de andere pakketten dus). In de tabbladen METAR en TAF vind je dan weerinformatie van het gebied waar je doorheen vliegt en van de tussenliggende velden met meteo.
In het tabblad NOTAM vind je de relevante NOTAMs voor je route; door op een NOTAM te tikken krijg je met een gele cirkel precies te zien in welk gebied die NOTAM geldig is.
In het tabblad Plates zie je je begin- en eindveld en eventueel tussenliggende velden. Tik links op zo’n veld, en je krijgt de VAC beeldvullend te zien. Nog leuker is als je rechts op zo’n veld tikt, dan wordt de VAC over de kaart heen geprojecteerd en kun je, als je inzoomt op een veld, precies zien hoe de circuits en dergelijke liggen. Het ziet er grafisch alleen niet echt geweldig uit omdat het papieren kaartje als het ware over de kaart gelegd wordt. Op dit gebied wint JeppFD VFR met grote voorsprong.
Onder de knop Pilot Log vind je een overzichtelijke opsomming van je vlucht: de benen staan erop en wie je op moet roepen onderweg.

Ook weight&balance is mogelijk, je kunt vliegplannen maken en versturen.

Het mooiste vind ik de balk onderin, daarin wordt een hoogteprofiel van je vlucht weergegeven. Je ziet terreinhoogte en je ziet door welke control zones je gaat vliegen. Door je vlucht hoger of lager te plannen kun je zien of je wel of niet het terrein gaat raken, en of je wel of niet door een control zone heen komt. Zeker in Frankrijk is dit zeer, zeer handig, je ziet de hooggelegen gebieden en je ziet precies waar de laagvlieggebieden zitten, en vooral ook op welke hoogte je er overheen kunt. De hoogtes van die vlieggebieden wordt in het algemeen ten opzichte van SFC gegeven, mag je zelf ontdekken hoeveel dat boven zeeniveau is. In deze balk zie je het precies; het is voor mij DE feature van het pakket geworden.

Navigeren
Ik heb de demo versie geïnstalleerd en die doet het maar een half uur. Wist ik niet, dus dat was even schrikken onderweg.
De kaart die je ziet is netjes opgeruimd. De contouren van het landschap worden met kleuren weergegeven, plaatsen, wegen en spoorbanen worden afhankelijk van je zoomlevel al dan niet getoond. Control zones staan duidelijk aangegeven. Hou je vinger even op een gebied of luchthaven, en er komt een menu tevoorschijn met allerlei informatie over wat je gekozen hebt. Er verschijnen duidelijke waarschuwingen als je in de buurt van een controlzone of zo komt.
Ik had ook het idee dat mijn iPad van SkyDemon minder warm werd dan van Air Nav Pro – maar eigenlijk moet ik meer testen omdat zeker te weten.
Als SkyDemon nou de VAC en taxi kaartjes net zo weet te integreren als JeppFD VFR, in plaats van de overlays, dan is het pakket helemaal af.

Dit pakket houdt, net als Air Nav Pro, de route bij die je gevolgen hebt; kun je achteraf dus mooie plaatjes mee maken om te laten zien waar je geweest bent.
Ook een Pilot Logboek wordt bijgehouden: onder andere van/naar welk veld, hoe lang je erover gedaan hebt, en de afgelegde afstand.

Mijn keuze
Die heb je wellicht al gelezen eerder in de tekst; voor mij is SkyDemon voor dit moment het beste pakket, voor zowel vluchtvoorbereiding als navigatie.

Overigens ben ik wel zo iemand die niet vertrouwt op automatisering, er kan altijd wat kapot gaan, leeg raken, of oververhitten. Ik zal daarom altijd een papieren kaart en vliegveld kaartjes bij me hebben.

Prijzen en websites
Ik heb heel bewust geen prijzen in dit verhaal staan, het hangt af van een aantal zaken zoals welke opties je wilt, welke regio’s, welke VACs. Ik verwijs je daarom graag naar de volgende websites voor meer informatie over de pakketten en de prijzen.

• Air Nav Pro
• JeppFD
• JeppFD VFR
• EasyVFR
• SkyDemon